Khả năng kiếm lời từ một tính năng đặc biệt của ô tô điện

Ô tô điện ngày càng được nhìn nhận không chỉ là phương tiện di chuyển, mà còn là tài sản tài chính tiềm năng, nhờ công nghệ Vehicle-to-Grid (V2G).

Công nghệ này cho phép xe điện hoạt động như “máy phát điện di động”, xả điện ngược trở lại lưới điện vào giờ cao điểm, từ đó hỗ trợ ổn định hệ thống điện và mang lại lợi ích tài chính cho chủ xe. Tuy nhiên, việc có thể áp dụng rộng rãi tính năng này hay không phụ thuộc vào việc giải quyết một số vấn đề lo ngại lớn, đặc biệt là về tuổi thọ pin.

Một khảo sát gần đây của Viện Thời báo (The Paper Institute) diễn ra từ ngày 26 đến ngày 28/5 đã tìm hiểu dự án thí điểm trạm sạc và đổi pin V2G. Các nhà nghiên cứu đã làm việc với doanh nghiệp ô tô, nhà sản xuất pin và chủ xe điện để đánh giá hiện trạng và tiềm năng của công nghệ V2G.

Kết quả cho thấy việc nâng cao nhận thức cộng đồng, đảm bảo lợi ích cho chủ xe và giải tỏa lo ngại về tuổi thọ pin là chìa khóa để triển khai thành công mô hình sử dụng ô tô điện làm máy phát.

Kiếm tiền nhờ chênh lệch giá điện 

Một trong những động lực hấp dẫn nhất thúc đẩy chủ xe điện chọn V2G là cơ hội kiếm lời từ chênh lệch giá điện giữa giờ cao điểm và thấp điểm. Hãng xe điện Nio của Trung Quốc đang tham gia dự án thí điểm V2G tại Thượng Hải, triển khai tại các điểm sạc dân cư, công viên văn phòng và trạm đổi pin hai chiều.

Ngày 26/5, một chiếc xe Nio được ghi nhận đang xả điện trở lại lưới điện tại điểm thí điểm V2G. Địa điểm này được thiết lập từ đầu năm 2024, hiện có 6 trụ sạc Nio hỗ trợ tính năng V2G. Ông Xiang Chen, Trưởng bộ phận V2G của Nio, cho biết, đơn vị vận hành trạm khuyến khích chủ xe xả điện vào giờ cao điểm để giảm tải cho lưới điện và giảm chi phí năng lượng cho khu văn phòng.

Anh Xia Yu, kỹ sư ô tô 36 tuổi và là chủ một chiếc xe điện Nio, đã sử dụng tính năng V2G từ cuối năm 2022. Anh sạc xe tại nhà vào giờ thấp điểm và xả điện tại văn phòng vào giờ cao điểm. Xia Yu tính toán rằng anh kiếm được khoảng 500 nhân dân tệ (tương đương 1,8 triệu đồng) mỗi tháng nhờ chênh lệch giá, với tổng lượng điện xả đạt 15.610kWh.

Tương tự, anh Wang Wenjun, 32 tuổi, chủ một chiếc xe điện Avatr, đã nâng cấp trụ sạc tại nhà thành trụ sạc hai chiều, trở thành người đầu tiên ở Thượng Hải kết nối thành công công tơ hai chiều với lưới điện quốc gia. Ngày 14/5, xe của anh đã xả thử nghiệm 0,43kWh vào lưới điện. Anh kỳ vọng thu nhập từ tính năng V2G sẽ giúp giảm chi phí vận hành xe.

Giải quyết mối lo giảm tuổi thọ pin

Dù lợi ích tài chính rõ ràng, mối bận tâm lớn nhất của chủ xe vẫn là việc sạc-xả thường xuyên sẽ ảnh hưởng đến tuổi thọ pin. Xia Yu cho biết, anh vẫn khuyến khích người khác sử dụng tính năng V2G, nhưng người già khó tiếp nhận công nghệ này, trong khi nhiều người cùng lứa tuổi với anh lo pin sẽ nhanh hỏng.

Một số biện pháp dưới đây đang được áp dụng nhằm giảm bớt mối lo đó:

Thuê pin và đổi pin (BaaS): Mô hình của Nio là cho khách hàng thuê pin dưới hình thức đổi pin và bảo hành trọn đời, giúp giảm lo ngại về chất lượng và độ bền của pin, từ đó khuyến khích người dùng sử dụng tính năng V2G. Nio đã triển khai 3 trạm đổi pin hai chiều tại Thượng Hải trong năm nay, hỗ trợ sạc-xả linh hoạt và thưởng điểm cho người dùng xả điện ngược vào lưới điện.

Tăng cường hiểu biết về công nghệ pin: Dù đang dùng mô hình đổi pin, Xia Yu vẫn xem xét khả năng sử dụng V2G với xe không hỗ trợ đổi pin. Anh ước tính tổng lượng điện đã xả (15.610kWh) tương đương khoảng 300 chu kỳ pin trong 5-6 năm.

Trong khi đó, Wang Wenjun cho rằng chủng loại pin là yếu tố then chốt. Thông thường, pin lithium ternary có thể dùng suốt vòng đời xe. Đại diện một công ty pin cho biết, dù sự an toàn và tuổi thọ của pin là điều quan trọng, nhưng việc quá lo lắng về tuổi thọ pin có thể phản tác dụng, vì pin nên được khai thác hiệu quả tối đa.

Pin lithium ternary có tuổi thọ 1.100-1.500 chu kỳ sạc, còn pin lithium iron phosphate (LFP) có thể vượt 3.500 chu kỳ, thậm chí nhiều hơn nếu được cải tiến.

Rút ngắn chu kỳ đổi xe: Xu hướng người tiêu dùng đổi xe mới nhanh hơn cũng làm giảm lo ngại về tuổi thọ pin. Wang Wenjun nhận thấy hiện nay mọi người thường đổi xe sau 3-4 năm, giống như điện thoại. Ông Song, chủ hai chiếc xe điện, không quá lo lắng về tuổi thọ pin, vì ông định đổi xe sau 3-4 năm. Theo ông, những người giữ xe 8-10 năm mới thực sự băn khoăn vấn đề này.

 Từ thí điểm đến áp dụng rộng rãi

Công chúng hiện vẫn chưa hiểu rõ tính năng xả điện ngược của V2G. Phần lớn người dùng tham gia khảo sát có kiến thức chuyên môn, nên tỏ ra cởi mở hơn. Ví dụ, Xia Yu là kỹ sư ô tô, từng làm việc trong lĩnh vực năng lượng mặt trời tại Mỹ, còn Wang Wenjun là một kiến trúc sư, thường xuyên thi công lắp đặt hệ thống điện mặt trời và thậm chí từng dùng xe điện để cấp điện tạm thời cho ngôi nhà của anh ở nông thôn.

Chính sách cần cân bằng giữa lợi ích người dùng và lo ngại về tuổi thọ pin, đồng thời sử dụng cơ chế thị trường để thúc đẩy người dùng xe điện tham gia. Về lâu dài, mục tiêu của V2G là khai phá tiềm năng xe điện trở thành “máy phát điện di động”.

Ông Xiang Chen lạc quan cho rằng các chính sách trong tương lai tại Thượng Hải sẽ mở đường cho sự đột phá nhanh chóng và hiệu quả hơn về mặt thương mại của công nghệ V2G, khi mà mỗi lần xe điện sạc-xả đều đóng góp vào chuỗi giá trị năng lượng.

Ông kết luận: “Khi đó, ô tô điện có thể trở thành một sản phẩm tài chính”.